Zelków

Sołtys: Andrzej Krawczyk

Zelków - początki wsi są nieznane. Można przypuszczać, że Zelków powstał najpóźniej w XIV w., w obrębie kompleksu majątkowego stanowiącego uposażenie wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego zamku w Ojcowie, ustanowionego na przełomie XIV/XV w. starostwem niegrodowym ojcowskim. Pierwsze zachowane wiadomości o Zelkowie z 1403 r. dotyczą tut. sołectwa. Natomiast informacje o samej wsi zawierają dopiero akta lustracji z 1564 r. Odnotowano wówczas m.in. 18 gospodarujących w Zelkowie kmieci oraz karczmę należącą do starostwa. W 1635 r. Zelków wraz z Wierzchowiem oraz założoną około 1570 r. osadą Bodaczów (pod Białym Kościołem, dziś nieistniejącą) król Władysław IV wyłączył ze starostwa ojcowskiego nadając je swemu sekretarzowi i burgrabiemu krakowskiemu Janowi Wizenbergowi. Utworzono wówczas niegrodowe starostwo bodaczowskie, które przetrwało do czasów rozbiorowych. Jego ostatnim posesorem był Adam hr. Męciński z Kurozwęk, także dziedzic sąsiedniego Ujazdu. W okresie rozbiorowym starościńskie dobra przeszły na własność skarbową, a po 1846 r., tj. po aneksji Rzeczpospolitej Krakowskiej przez Austrię stanowiły tzw. dworski obszar rządowy. W II poł. XIX w. posiadała go Jadwiga Ożegalska (1865 – 1935) właścicielka sąsiednich Bolechowic. Zelków pozostawał wówczas wsią nadgraniczną – granica z Rosją przebiegała przez Wąwóz Zelkowski i Dolinę Kluczwody. Upamiętniają to wystawione współcześnie słupy graniczne dawnych mocarstw (zob. Dol. Kluczwody).

O czasach bardziej nam bliższych przypomina pomnik papieża św. Jana Pawła II ufundowany przez mieszkańców i uroczyście odsłonięty 25 IX 1999 r. Pomnik wystawiono przy szkole, naprzeciw domu, w którym w latach 70. XX w. mieścił się punkt katechetyczny. W 1972 r. w ramach wizytacji kanonicznej parafii w Bolechowicach punkt ten odwiedził Ojciec Święty – Karol Wojtyła, podówczas sprawujący godność metropolity krakowskiego. Po raz drugi kard. Wojtyła bawił w Zelkowie w styczniu 1978 r. Występował wówczas miejscowy zespół „Herody”, który w jednej z ułożonych na tę okazję przyśpiewek życzył kardynałowi, by został papieżem. Zaiste, życzenia te wnet się spełniły – 16 X 1978 r.

Tekst: Krzysztof Pucek

Zdjęcia: UG Zabierzów