Ujazd

Sołtys: Jan Piotr Baran

Ujazd - w średniowieczu nazwa ta oznaczała obszar ziemi o granicach wyznaczonych poprzez konny objazd. Miejscowa tradycja początków wsi upatruje w XI w., głosząc iż na jej terenie rósł wiąz posadzony jeszcze przez św. Stanisława BM. Faktycznie pierwsze informacje o Ujeździe pochodzą z 1358 r. i dotyczą sprzedaży gruntów przez Victora z Ujazdu i jego siostrzeńca Clicha biskupowi krakowskiemu Bodzancie. Kolejne wiadomości z lat 1371-4 i z 1388 r. wskazują, że w Ujeździe wraz z przyległymi Grabiszycami (wsi zanikłej po XVI w.) mieli swe działy także przedstawiciele różnych okolicznych rodów. Szczególnie ścisłe związki łączyły Ujazd z Brzeziem w okresie od końca XIV w. po wiek XVII, gdy obie wsie stanowiły jeden kompleks majątkowy (zob. Brzezie). Dopiero źródła z 1680 r. wymieniają, jako odrębnego dziedzica Ujazdu – Jerzego Mrozowskiego, następnie w 1783 r. chorążynę sieradzką Błeszyńską, a w 1791 r. Adama hr. Męcińskiego (1740-1805), kasztelana spicymierskiego i starostę bodaczowskiego (zob. Zelków). W 1 poł. XIX w. Ujazd znalazł się w posiadaniu Leona, następnie Teofila Like, następnie w 2 poł. tegoż stulecia Kaspra Reinera, a od 1884 r. Zygmunta Jałbrzykowskiego (1838-1910) – powstańca styczniowego 1863 r., działacza gospodarczego, a także jednego z głównych fundatorów szpitala Bonifratrów w Krakowie. W rękach jego wnuczek majątek pozostał do czasu nacjonalizacji w 1945 r., a następnie został rozparcelowany, zaś zespół dworski przekazany miejscowej rolniczej spółdzielni, potem kółku rolniczemu, w latach 1978 – 2005 r. Instytutowi Zootechniki w Balicach i ostatecznie wydzierżawiony wieczyście osobie prywatnej. Obecnie z dawnego zespołu dworskiego ukształtowanego na przestrzeni końca XVIII w.- końca XIX w. pozostał zdewastowany park, pierwotnie ogród o pow. 2,5 ha, budynki oficyny i czworaka oraz gospodarcze z końca XIX w., w tym kuźnia, przebudowana przez obecnego właściciela w stylu dawnego dworu, który z uwagi na znaczne zniszczenie został rozebrany w 1966 r. Wraz z tym podjęte zostały prace zmierzające do restauracji dawnego założenia parkowego.

Tekst: Krzysztof Pucek

Zdjęcia UG Zabierzów